Toerekening van een toezegging aan een bestuursorgaan: wanneer mag dat eigenlijk?

Een vaak gehoorde uitspraak van burgers en bedrijven is dat “de gemeente heeft gezegd dat…” Daarmee wordt dan vaak gedoeld op een uitspraak van een ambtenaar, of een bestuursorgaan. De vraag die in dergelijke zaken vaak aan de orde komt, is of een bepaalde toezegging van een ambtenaar of een bestuursorgaan, aan een (ander) bestuursorgaan kan worden toegerekend.

Ook in de uitspraak van de Hoge Raad van 28 maart 2025 kwam deze vraag weer aan de orde. Meer specifiek ging het in deze uitspraak om een toezegging die door wethouders en casemanagers, als vertegenwoordigers van het college, waren gedaan en die de gemeenteraad toegerekend zouden kunnen worden.

De Hoge Raad oordeelde dat "voor de beantwoording van de vraag of sprake is van een toezegging die de gemeente dient na te komen, moet worden uitgegaan van de maatstaf die de Afdeling heeft ontwikkeld”. Volgens deze maatstaf kan een gedane toezegging het bevoegde bestuursorgaan worden toegerekend, als de betrokkene een goede reden had om te mogen veronderstellen dat de personen die de toezegging hebben gedaan, daarmee de opvatting van het bestuursorgaan vertolkten.

Als de gemeenteraad het bevoegde bestuursorgaan is, zijn handelingen van (leden van) het college en van gemeenteambtenaren slechts aan de gemeenteraad toe te rekenen, als de gemeenteraad duidelijk heeft gemaakt dat zij instemde met die handelingen. Alleen dan kan een burger of bedrijf op goede gronden veronderstellen dat deze personen de opvatting van de gemeenteraad vertolkten. De belangrijkste reden daarvoor is dat de gemeenteraad, anders dan het college, een democratisch gekozen bestuursorgaan is en geen afbreuk mag worden gedaan aan diens ruimte om een eigen belangenafweging te maken.

Wat betekent dit voor de praktijk? Ga er niet altijd vanuit dat iedere medewerker van de gemeente spreekt namens een bestuursorgaan. Zeker in het geval van toezeggingen die namens de gemeenteraad zouden zijn gedaan, kun je bedrogen uitkomen. Zelfs toezeggingen van een wethouder kunnen niet aan de raad worden toegerekend, als de raad het bevoegde bestuursorgaan is.

U leest de uitspraak hier.